Diariusz poselstwa Jana Ocieskiego do Turcji

Dofinansowano ze środków budżetu państwa

Doskonała Nauka II

Projekt: Diariusz poselstwa Jana Ocieskiego do Turcji (1531)

Dofinansowanie:

25 038,00 zł

Całkowita wartość:

27 838,00 zł

Data podpisania umowy:

Lipiec 2023

Celem projektu jest przygotowanie do druku i druk 300 egzemplarzy oraz udostępnienie elektronicznej wersji publikacji pt. "Diariusz poselstwa Jana Ocieskiego do Turcji (1531)", opracowanej przez historyków Janusza Małłka i Krzysztofa Kopińskiego oraz językoznawczynie Joannę Kamper-Warejko i nieżyjącą już Teresę Friedel. Rękopis diariusza odnalazł prof. dr hab. Janusz Małłek w 1981 r. w Geheimes Staatsarchiv Preußischer Kulturbesitz w Berlinie-Dahlem. Na przełomie XIX i XX w. do źródła tego dotarł znany historyk rumuński Nicolae Iorga, który wydał drukiem fragmenty diariusza istotne, z jego punktu widzenia, dla dziejów Rumunii, Mołdawii i Wołoszczyzny. N. Iorga opublikował diariusz Ocieskiego z tłumaczenia na język staroniemiecki. Nie zainteresował go natomiast w ogóle tekst tego diariusza w języku staropolskim. W swoim opracowaniu nie podał również sygnatur archiwalnych rękopisu, z którego korzystał. To spowodowało, że przez wiele lat nie można było dotrzeć do tego źródła.  Diariusz ten został wysłany przez Ocieskiego do Polski, do kanclerza Szydłowieckiego. Nie jest jasne, w jakich okolicznościach źródło to ostatecznie znalazło się w kancelarii ks. Albrechta. W ramach tej publikacji zaplanowano wydanie zarówno diariusza w języku staropolskim, jak i jego tłumaczenia na język staroniemiecki. Całość została poprzedzona obszernym wstępem historycznym przygotowanym przez Janusza Małłka (rozdział I). W rozdziale II znalazło się językowo-stylistyczne opracowanie rękopisu w języku staropolskim. Prace nad tą częścią książki rozpoczęła przed kilkunastu laty prof. Teresa Friedel. Jej niespodziewana śmierć zahamowała na dłuższy czas zakończenie prac nad tą publikacją. W rękopisie pozostawionym przez prof. T. Friedel  znajdowało się omówienie grafii, fonetyki i początkowy fragment dotyczący fleksji zabytku. Notatki te przepisała i uzupełniła J. Kamper-Warejko, która sfinalizowała także opis tekstu zabytku. W rozdziale III zamieszczono transkrypcję i transliterację tekstu staropolskiego, które poprzedza zwięzłe omówienie zasad wydania oryginału (w opracowaniu T. Friedel i J. Kamper-Warejko). W rozdziale IV znalazło się omówienie zasad wydania tłumaczenia diariusza na język staroniemiecki, sporządzonego na potrzeby ks. Albrechta. W tej części publikacji zamieszczono także edycję diariusza w języku niemieckim przygotowaną przez Krzysztofa Kopińskiego, którą sczytywał J. Małłek. W rozdziale V w podrozdziale pierwszym zamieszczono przedruk łacińskiego listu Jana Ocieskiego do kanclerza Krzysztofa Szydłowieckiego z 19 kwietnia 1531 r., a także przekład tego listu na język polski w opracowaniu nieżyjącego już prof. dr hab. Sławomira Wyszomirskiego. Zaplanowano, że po złożeniu książki zostanie przygotowany indeks osób i miejscowości obejmujący całą książkę.
Ponadto wychodząc naprzeciw oczekiwaniom badaczy niemieckich zaplanowano w ramach niniejszego projektu tłumaczenie na język niemiecki spisu treści, wprowadzenia, całego rozdziału I oraz podrozdziału pierwszego w rozdziale IV.  Tłumaczenia te zostaną zmieszczone w książce tak, jak to pokazuje spis treści.
W końcowej części publikacji zaplanowano zamieszczenie dobrej jakości 31 ilustracji z tekstem staropolskim. Ponadto w książce znajdzie się podobizna Jana Ocieskiego oraz kilka poglądowych stron rękopisu z tekstem staroniemieckim.